+90 539 716 24 01
Elektronik sigaralar, nikotin içeren özel bir sıvıyı ısıtarak buhar haline dönüştüren pil tarafından çalıştırılan cihazlardır.
"Vaping" olarak adlandırılan bu eylem, çeşitli tasarımlara sahip cihazların yaygın olarak kullanılmasına neden olmuştur. Sıvı içeriği genellikle nikotin, tatlandırıcılar, propilen glikol ve bitkisel gliserin içerir.
Bazı E-sigaralar geleneksel sigaralara, purolara veya pipolara benzemektedir. Diğerleri ise kalemler veya flash/USB bellekler gibi görünür veya tamamen farklı tasarımlara sahiptir. Elektronik sigaralar, tek kullanımlık veya tekrar doldurulup kullanılabilen çeşitlere sahiptir.
Bir elektronik sigaranın sertliği, e-sıvıdaki nikotin miktarı ile belirlenir ve mililitre başına miligram veya yüzde olarak ifade edilir. Bununla birlikte, çalışmalar ürün etiketlerinin her zaman nikotin içeriği hakkında doğru bilgi sağlamadığına dair endişeleri gündeme getirmiştir.
Bazı kapsüller, “nikotin tuzu” adı verilen konsantre bir nikotin formu içerir. %5 nikotin tuzu içeren bir kapsül 30 ila 50 miligram kadar nikotine sahip olabilir. Bu 1-3 paket sigaranın taşıdığı nikotin miktarına eşdeğerdir.
Kişiler, elektronik sigarayı kullanmayı tercih etmelerinin sebeplerini çeşitli faktörlere dayandırabilir. Araştırmalara göre, düşük maliyet, kullanımının herhangi bir ortamda kısıtlanmaması, kolay erişilebilirlik, çeşitli aromalı tat seçenekleri, hoş olmayan bir tada sahip olmaması, tütün ürünlerinden vazgeçme çabaları, merak, aile ve arkadaş çevresinde yaygın kullanım, elektronik sigaranın tütüne kıyasla daha az sağlık etkisi olduğuna dair inanç, pasif içicilik etkisinin olmaması ve tütün tüketimini azaltma amacı gibi nedenler sıklıkla belirtilmiştir.
Son aylarda, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, çoğunlukla tetrahidrokanabinol (THC) içeren elektronik sigara kullanımına bağlı 2500'den fazla akciğer hasarı bildirmiştir.
Nikotin içeren E-sigaralar, gençler, genç yetişkinler ve hamile kadınlar için güvenli değildir. Elektronik sigara kullanımı, özellikle lise öğrencileri arasında yaygındır ve beyin gelişimine zarar verebilecek nikotin içerir.
Sigara içmeyen genç ve yetişkinlerde, E-sigara kullanımı nikotin bağımlılığı riski taşımaktadır. Bu risk, E-sigaranın etkisi henüz bilinmeyen uzun süreli kullanımına veya sigaraya başlamaya yol açabilir. Elektronik sigaraların, çok nadiren de olsa gözlenen başka bir riski ise arızalı E-sigara pillerinin, çoğunlukla piller şarj edilirken yangınlara ve patlamalara neden olmasıdır.
ABD Hastalık Kontrol ve İzleme Merkezi, elektronik sigaranın, geleneksel sigara dumanında bulunan 7000 civarındaki toksik kimyasala göre daha az miktarda toksik madde içerdiğini, ancak bu durumun elektronik sigaranın tamamen güvenli olduğu anlamına gelmediğini vurgulamaktadır. Elektronik sigara buharında, nikotin, ağır metaller, uçucu organik bileşikler ve kanserojen maddeler de dahil olmak üzere zararlı ve potansiyel zararlı maddeler bulunmaktadır Tütün ürünleriyle elektronik sigara arasında sağlık açısından zararlı etkiler bulunması nedeniyle, her ikisini de kullanmamak en güvenli yaklaşımdır.
Elektronik sigara sağlığa zararlıdır. Elektronik sigara içinde nikotin ve diğer kimyasallar bulunur, bu da bağımlılık oluşturur. Elektronik sigara 2006 yılında piyasaya çıktığı için uzun dönem kullanım etkileri hala bilinmemektedir.
Elektronik sigaraların sağlığa zararları, akciğerlerden kalbe ve diş sağlığına kadar çeşitli etkileri içerir. Elektronik sigaranın uzun vadeli kullanımının etkileri tam olarak anlaşılamamıştır, ancak kalp atış hızını artırma, kan basıncını yükseltme ve akciğer hücrelerine olumsuz etki etme potansiyeli bulunmaktadır. Diş sağlığı üzerinde de olumsuz etkileri vardır ve çürük riskini artırabilir.
Nikotin içeren E-sigaradan bir nefes almanın kalp atış hızını ve kan basıncını arttırdığı gösterilmiştir. Yine çapılan çalışmalar E-sigaranın göğüs ağrısı, koroner arter hastalığı, ritm bozuklukları, kalp krizi, hipertansiyon, pıhtılaşmaya eğilim ve kalbin kasılma fonksiyonunda bozulmaya neden olduğunu göstermektedir.
AĞIZ: Elektronik sigaraların ağız içi kanserleri, ağız florasının değişmesi, tükürük içeriğinin değişmesi, diş kaybı, diş eti hastalıkları ve diş çürüklerine neden olduğu gösterilmiştir.
Elektronik sigara kullanımına bağlı akciğerde görülen en sık yan etkiler astım ve KOAH atakları, havayolu savunma mekanizmasının baskılanmasına bağlı bronşit ve zatürre gibi enfeksiyonlar, havayolu irritasyonuna bağlı öksürük ve nefes darlığıdır.
Elektronik sigara içenlerde kanser normal sigara içenlere göre daha erken yaşta görülmektedir. Normal sigara içenlerde bu yaş ortalaması 63 iken, elektronik sigara içenlerde 45’lere kadar inmektedir. En sık görülen kanser türleri akciğer kanseri, meme kanseri, lösemi, rahim ağızı kanseri, cilt ve tiroid kanseridir.
EVALI, elektronik sigara veya buhar ürünü kullanımı ile ilişkili akciğer hasarıdır. Bu durumun kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, potansiyel olarak zararlı kimyasal maddelerin buharına maruz kalmanın bir sonucu olarak ortaya çıktığı düşünülmektedir. İlk kez 2019'da ABD'de bir dizi vaka bildirimiyle gündeme gelmiştir.
EVALI vakalarının büyük çoğunluğunun genç ve sağlıklı bireylerde ortaya çıktığı gözlenmektedir. Bu durumda, elektronik sigara ve buhar ürünleri kullanımı konusunda gençleri uyarmak ve bilgilendirmek gereklidir.
EVALI'nin belirtileri şunlardır: Son 90 günde E-sigara kullanan kişide ortaya çıkan nefes darlığı, göğüs ağrısı, öksürük, balgamla kan gelmesi ile beraber mide bulantısı, kusma ve karın ağrısı, ateş, halsizlik, kalp çarpıntısı, hızlı soluk alıp verme, ateş gibi belirtiler EVALI hastalığını düşündürmelidir. Bu belirtilerle hastaneye başvuran hastalarda çekilen akciğer grafilerinde yaygın infiltrasyonlar görülür ve çoğunlukla hastanın oksijen düzeyi düşük saptanır. Bu hastalarda solunum yetmezliği de gelişebilir.
EVALI’nin tedavisi hastalığın belirtilerine ve şiddetine bağlı olarak değişebilir. Tedavi genellikle hastanın solunum fonksiyonlarını desteklemeyi, inflamasyonu kontrol altına almayı ve diğer belirtileri hafifletmeyi içerir. EVALI tedavisi ile ilgili bazı genel yaklaşımlar şunlardır:
EVALI vakalarının tedavisi, genellikle bireysel duruma göre uyarlanır. Tedavi planı, hastanın bulgularına, yaşına, genel sağlık durumuna ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Hastalar, semptomlarını fark ettiklerinde veya bu tür ürünlerin kullanımına bağlı olarak solunum sorunları yaşadıklarında derhal hastaneye başvurulmalıdır.
Puff sigara, "puff bar" veya "disposable e-cigarette" olarak bilinen bir tür elektronik sigara türüdür. Puff sigaralar, özellikle gençler arasında popüler hale gelmiştir ve sağlık riskleri taşır. Puff sigaraların içeriği genellikle nikotin, tatlandırıcılar ve diğer kimyasalları içerir. Nikotin bağımlılık yapıcıdır ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Ayrıca, tatlandırıcılar ve diğer kimyasalların uzun vadeli etkileri hakkında yeterince bilgi bulunmamaktadır, bu nedenle kullanıcıların sağlığını tehdit edebilirler. Ayrıca, bu tür ürünlerin yasal düzenlemelere tabi olmaması, kontrolsüz satışa neden olabilir ve gençlerin kullanımını teşvik edebilir. Puff sigara kullanımı, dikkatli bir şekilde değerlendirilmeli ve nikotin bağımlılığı riskleri göz önünde bulundurulmalıdır.
E-sigara sigara bırakmada etkili değildir. Elektronik sigaraların sigarayı bırakmaya yardımcı olup olamayacağı konusundaki çalışmalar tutarsız sonuçlar vermiştir.
ABD Hastalık Kontrol ve İzleme Merkezi, elektronik sigaranın resmi bir sigara bırakma yardımcısı olarak onaylanmadığını ve elektronik sigarayı sigara bırakma amacıyla kullanan yetişkinlerin genellikle hem elektronik sigarayı hem de geleneksel sigarayı sürdürdüğünü bildirmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ),elektronik sigaranın sigara bırakma sürecine yardımcı olma konusundaki bilimsel kanıtların tartışmalı olduğunu ve sigarayı bırakmada etkinliği kanıtlanmış yöntemlerin tercih edilmesi gerektiğini vurgulamıştır.
Elektronik sigara buharı, toksik kimyasalları içerdiği için elektronik sigara veya tütün ürünleri kullanmayan kişilerde pasif içiciliğe neden olabilir.
Elektronik sigaralarda, sıvının ısıtılmasıyla oluşan buharın içeriğinde, normal sigaralara kıyasla 2 ila 100 kat daha fazla nikel, bakır, demir ve krom gibi ağır metaller içeren polifil fiberler kullanılmaktadır. Yanma sonrasında nikel ve krom nanopartikülleri ortaya çıkar. Bu nanopartiküller, alveollerde birikerek bölgesel toksisiteye neden olmakta ve daha sonra sistemik dolaşıma geçmektedir.
Yapılan tüm bu araştırmalar, elektronik sigara kullanımı sırasında ortaya çıkan buharın içeriğindeki toksik partiküllerin sayı ve dağılımının, sigara dumanının içeriğiyle benzerlik gösterdiğini kanıtlamaktadır. Elektronik sigara kullanılan kapalı ortamlarda, bu partiküller oda havasında bulunmakta ve dolayısıyla pasif etkilenime neden olmaktadır.
Sonuç olarak, tütünün zararlarına dair artan kanıtlarla birlikte, elektronik sigara kullanımı da yaygınlaşmıştır. Elektronik sigara sağlığa zararlıdır. Özellikle gençlerde nikotin bağımlılığına açılan bir kapıdır. DSÖ bu cihazları bir nikotin replasman tedavisi olarak önermemektedir.
Elektronik sigaralar toplumda sigaranın renormalizasyonu sağlamakla birlikte, E-sigarayı merak edip başlayan hiç sigara içmemiş veya E-sigara ile yeniden başlayan veya hem sigara hem elektronik sigaranın birlikte kullanılması gibi durumlara neden olarak tütün bırakma savaşına bir darbe vurmaktadır. Ülkemizde yasal olmayan elektronik sigara kullanımı ve satışının engellenmesi önemlidir.
Copyright 2024 Prof. Dr. Elif Küpeli. Tüm Hakları Saklıdır.
Prof. Dr. Elif KüpeliGöğüs Hastalıkları Uzmanı
Prof. Dr. Elif Küpeli
+90 539 716 24 01