+90 539 716 24 01KOAH için en önemli risk faktörü sigara içimidir. Pipo, puro, nargile gibi diğer tütün ürünlerinin tüketimi de KOAH’a neden olur. KOAH erken teşhis edildiğinde ilerlemesi durdurulabilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Ancak oluşan akciğer hasarı geri döndürülebilir değildir.
Kronik Obstüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) hava yollarının daralması sonucu ortaya çıkan, ilerleyici ve tam olarak geri dönüşümlü olmayan, ancak önlenebilir ve tedavi edilebilir bir akciğer hastalığıdır.
KOAH için en önemli risk faktörü sigara içimidir. Pipo, puro, nargile gibi diğer tütün ürünlerinin tüketimi de KOAH’a neden olur. Tütün ürünlerine pasif maruziyet de KOAH gelişimine katkıda bulunur.
KOAH’ın diğer kanıtlanmış nedenleri iş yeri ortamındaki tozlar ve kimyasal maddeler (buhar, tozlu ve dumanlı ortam) ve iyi havalanmayan evlerde yemek pişirme ve ısınma amacıyla kullanılan organik yakıtların (odun, tezek vb) yol açtığı iç ortam hava kirliliğidir.
Dış ortam hava kirliliğinin de KOAH gelişimine katkıda bulunduğuna inanılmaktadır. Bazı genetik hastalıkları sonucu da KOAH gelişebilmektedir (Alfa-1 antitripsin eksikliği).
Risk faktörleri olan hastalarda eforla olan nefes darlığı, öksürük ve balgam belirtileri var ise KOAH tanısı düşünülmelidir.
KOAH’ın kesin tanısı solunum fonksiyon testleri ile doğrulanır. Bu testler, sadece tanıda değil, hastalığın şiddetinin belirlenmesi ve hastalığın seyrinin takibinde de kullanılmaktadır. Solunum fonksiyon testi birinci saniyedeki zorlu ekspiratuvar volüm (FEVı) ve zorlu vital kapasite (FVC)’yi ölçen spirometriyle kolayca yapılır.
Ayrıca Akciğer röntgeni, kan sayımı, biyokimya, ileri dönemde arteriyel kan gazı testi istenir ve gerekli görülmesi durumunda tomografi çekilebilir.
Daha çok ağır ve çok ağır KOAH’lı hastaların aralıklarla şikayetlerinde artış olur. Öksürük, nefes darlığı ve balgam miktarı artar, balgamın kıvamı ve rengi değişir. Bu duruma KOAH atağı denir. Atakların en sık sebebi, araya giren enfeksiyonlardır.
KOAH daha önceleri sadece spirometrideki (solunum fonksiyon testi) bazı ölçümler baz alınarak evrelendirilirken; günümüzde spirometri, semptom, atak durumu ve eşlik eden hastalıklara göre hafif KOAH, orta KOAH, ağır KOAH ve çok ağır KOAH şeklinde 4 grup altında sınıflanır.
KOAH erken teşhis edildiğinde ilerlemesi durdurulabilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Ancak oluşan akciğer hasarı geri döndürülebilir değildir. Tedavi yöntemleri ile hastalığın belirtileri hafifletilebilir, hastalığa bağlı komplikasyonlar ortadan kaldırılabilir veya hızlı seyreden hastalığın yavaşlamasına yardımcı olabilir.
◆ Sigaranın bırakılması en önemli tedavi yöntemidir. Özellikle Hafif KOAH’lı hastalarda hastalığın ilerlemesini durdurur ve belirtilerin artmasını engeller. Sigara içmeye devam edildiği takdirde akciğerdeki fonksiyon kayıpları hızla azalmaya devam edecektir. Sigarayı bırakan KOAH hastasının akciğer fonksiyonlarındaki düşüş hemen hemen yarıya iner, öksürük ve balgam miktarı azalır.
◆ KOAH tedavisinde diğer önemli bir nokta atakların önlenmesi veya tedavisidir. Genellikle akciğer enfeksiyonları veya üst solunum yolu enfeksiyonları ile tetiklenir. Sigara içimi akciğer enfeksiyonlarına yatkınlık oluşturduğundan ve akciğerin savunma mekanizmasını bozduğundan atakları sıklaştırır ve ağırlaştırır. Bu dönemde uygun antibiyotik tedavisi, kortizon tedavisi, nefes açıcı ilaçların nebulizatör yöntemiyle verilmesi ve gerektiğinde oksijen tedavisi uygulanmalıdır. Ağır ataklar hastaneye yatırılarak tedavi edilebilir.
◆ Stabil KOAH tedavisinde (atak olmadan) nefes darlığını rahatlatmak için nefes açıcı ilaçlar içeren çeşitli inhalerler kullanılır. Bunların düzenli kullanımı esastır ve hastayı ataktan da korumaktadır.
◆ Orta ve ağır KOAH’lı hastalar efor kapasitesindeki kısıtlılık nedeniyle yürümek istemezler ve evden çıkmaya çekinirler. Bu nedenle de kişinin kasları zayıflar. Bu hastalara pulmoner rehabilitasyon dediğimiz bir tedavi yöntemi uygulanır. Bu tedavi yöntemi ile hastaya nefes egzersizleri öğretilerek doğru nefes alıp vermesi sağlanır. Bunun yanı sıra üst ve alt ekstremitelere çeşitli hareketler yaptırılarak kişinin kaslarının güçlendirilmesi sağlanır.
◆ Oksijeni düşük ağır ve çok ağır KOAH’lı hastalara oksijen cihazı verilmelidir. Ancak bu hastaların oksijen ve karbondioksit gaz alışverişindeki bozulmalar sonucu fazla oksijen kullanımı vücutta karbondioksit birikimine yol açarak bilinç bulanıklıkları gelişebilir ve hastanın durumu ağırlaşır. Bu nedenle oksijen kullanımı öncesi mutlaka kan gazı analizi yapılmalıdır. Eğer kan gazında karbondioksit miktarı yüksek ise bunu tedavi eden BIPAP dediğimiz başka bir makinadan faydalanmaktayız. Bu makine nefes alıp verirken farklı basınçlarda hava vererek vücuttaki gazla karbondioksiti atar ve oksijenlenmeyi düzenler.
◆ Çok sınırlı sayıdaki hastada bazı cerrahi girişimler uygulanabilir.
KOAH hastalığı bulaşıcı değildir.
KOAH hastalığı tedavi edilmezse ölümcül olabilir. KOAH dünyada ölüm nedenleri arasında 3. sırada gelmektedir.
KOAH’dan korunmanın en etkili yolu sigara içmemek ve sigarayı bırakmaktır. Koah'tan korunmak için;
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD. Prof. Dr Elif Küpeli
Copyright 2025 Prof. Dr. Elif Küpeli. Tüm Hakları Saklıdır.
Prof. Dr. Elif KüpeliGöğüs Hastalıkları Uzmanı
Prof. Dr. Elif Küpeli
Türkçe
English
+90 539 716 24 01