Uyku Apnesinin İlacı Var mı?

Uyku Apnesi Nedir?

Uyku apnesi, uykuda solunumun 10 aniye veya daha fazla süre ile durması ya da azalması ile seyreden ciddi bir sağlık sorunudur.

Özellikle horlama, gece nefessiz kalma, sabah yorgun kalkma gibi şikayetlerle kendini belli eder.

Uyku Apnesi İçin İlaç Tedavisi Var mı?

Uyku apnesini tamamen ortadan kaldıran, doğrudan bir “ilaç” yoktur. Ancak bazı hastalarda semptomları azaltan ya da eşlik eden problemleri kontrol eden ilaçlar yardımcı olabilir.

Uyku Apnesinin Hangi Durumlarında İlaç Kullanılır?

Burun tıkanıklığına bağlı geçici horlama veya uyku apnesi varsa: Burun açıcı spreyler veya antihistaminikler gece hava yolunu açık tutmaya yardımcı olabilir.

• Reflü varsa: Gece artan mide reflüsü, apne ataklarını tetikleyebilir. Reflü ilaçları (proton pompa inhibitörleri gibi) bu açıdan yararlı olabilir.
• Uyanıklık artırıcı ilaçlar: Gün içinde aşırı uyku hali olan ve CPAP cihazı kullansa da şikâyeti süren bazı hastalarda, doktor kontrolünde modafinil gibi ilaçlar reçete edilebilir.
• Obezite: Obezite uyku apnesi için önemli bir risk faktörüdür. Kilo vermeyi amaçlayan yeni bir tedavi olan Tirzepatid etken maddeli bir ilaç kilo vermeyi sağlayarak dolaylı olarak uyku apnesinin de tedavisinde gündeme gelmiştir. Ancak bu ilaç uyku apnesi tedavisinde henüz FDA onayı almamıştır. Çalışmalar devam etmektedir.

Tirzepatid (Tirzapedin),son yıllarda özellikle tip 2 diyabet ve obezite tedavisinde çığır açan bir ilaç olarak dikkat çekmektedir.

Uyke Apnesi İçin Tirzepatid Nedir? Nasıl Etki Eder?

Tirzepatid, hem GLP-1 hem de GIP adı verilen iki farklı bağırsak hormonunun etkisini taklit eden bir enjeksiyon formunda ilaçtır. Bu hormonlar:

• Yemeklerden sonra salgılanarak kan şekeri düzeyini düşürür,
• İnsülin salınımını artırır,
• İştahı azaltır, mide boşalmasını geciktirir,
• Uzun vadede kilo vermeye yardımcı olur.

Bu çift etkili mekanizma sayesinde tirzepatid, benzer ilaçlara göre daha güçlü kilo kaybı ve kan şekeri kontrolü sağlar.

Tirzepatid Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

• Tip 2 Diyabet: Kan şekeri kontrolünü sağlamak için kullanılır. Hem glukozu düşürür hem de insülin direncini azaltır.
• Obezite / Fazla Kilo: Diyabeti olmayan bireylerde de, kilo kontrolü amacıyla kullanımı giderek yaygınlaşıyor.(FDA onayı bu alanda da mevcuttur).

Kilo Verme Amaçlı Kullanımda Ne Kadar Etkili?

Yapılan klinik çalışmalarda Tirzepatid kullanan obez bireylerde, ortalama vücut ağırlığının %15-20’si kadar kilo kaybı bildirilmiştir. Bu, bariatrik cerrahi dışındaki yöntemler arasında en etkili ilaçlı tedavi olarak değerlendirilmiştir. Kilo vermek amacıyla doktor kontrolü olmadan kullanılması sakıncalıdır. Kullanım süresi ve dozu kişiye özel olarak belirlenmelidir. İlaç bırakıldığında kilo geri alınabilir, bu nedenle yaşam tarzı değişiklikleriyle desteklenmelidir.

Uyku Apnesi ile Tirzepatid Arasındaki İlişki

Tirzepatid, şu anda "uyku apnesi" tedavisi için onaylanmış bir ilaç değildir. Ancak bu konuyla ilgili çok ilginç ve umut verici gelişmeler vardır.

Obstrüktif uyku apnesi (OUA),genellikle aşırı kilo ve obezite ile yakından ilişkilidir. Boyun çevresi kalınlaştıkça, uyku sırasında üst solunum yolları daha kolay tıkanır. Bu nedenle kilo vermek, uyku apnesinin şiddetini azaltmada en etkili yöntemlerden biridir. Tirzepatid, vücut ağırlığının %15-20’sine kadar kilo kaybı sağlayabildiği için, kilo kaynaklı uyku apnesi olan bireylerde dolaylı olarak çok ciddi fayda sağlayabilir.

Bilimsel Araştırmalar Ne Diyor?

2024 yılında yayımlanan ve obez bireylerde yürütülen SURMOUNT-OSA adlı büyük klinik çalışmada:

Tirzepatid verilen hastalarda AHİ (Apne-Hipopne İndeksi: saatteki apne sayısı) anlamlı şekilde azaldığı görüldü. Bazı hastalarda CPAP ihtiyacı ortadan kalktı ya da cihaz basınçları düşürüldü. Bu çalışmalar henüz tamamlanmadı ama sonuçlar oldukça umut verici. Ancak henüz FDA onayı yok.

Hangi Uyku Apnesi Hastaları İçin Düşünülebilir?

• Vücut kitle indeksi (BMI) ≥ 30 olan hastalar
• CPAP cihazını tolere edemeyen veya kullanmak istemeyenler
• Diyabet ya da insülin direnci eşlik eden bireyler
• Uyku apnesine katkıda bulunan belirgin kilo problemi olanlar

Bu hastalarda doktor kararıyla tirzepatid başlamak, hem kilo kontrolü hem de apne açısından dolaylı fayda sağlayabilir.

Uyku Apnesinde Etkili Temel Tedavi Nedir?

İlaçlar yalnızca destekleyici bir rol oynarken, uyku apnesinin temel tedavisi CPAP cihazı ile yapılır. ChatGPT’ye sor